LSD is de afkorting van ‘luisteren, samenvatten, doorvragen’. Deze gesprekstechniek kan je goed gebruiken bij een sollicitatie. Wil je weten hoe? Lees dan snel verder.
Wat is ‘luisteren, samenvatten, doorvragen’?
Luisteren, samenvatten, doorvragen is een bekende gesprekstechniek, die ook wel bekend staat als LSD-communicatie. Deze basisvaardigheid komt in bijna iedere professionele omgeving van pas.
De basis van de LSD-gesprekstechniek is dat je een open vraag stelt waarbij je goed naar het antwoord luistert (in de breedste zin van het woord). Vervolgens vat je het antwoord samen en vraag je hierop door met nieuwe open vragen, tot je het inzicht hebt gekregen waar je naar op zoek was. Je kan daarna een volgend onderwerp aansnijden, of het gesprek beëindigen.
In een schema ziet ‘luisteren, samenvatten, doorvragen’ er zo uit:
Waarom luisteren samenvatten doorvragen?
Door goed te luisteren, samen te vatten en door te vragen hou je een gesprek overzichtelijk en gestructureerd. Zo ontstaat er rust in het gesprek, omdat beide gesprekspartners zich gehoord voelen en het minder energie kost om het gesprek te verwerken. Het gesprek wordt simpel in plaats van wollig. Bovendien kun je een gesprek makkelijker in een bepaalde richting sturen en de diepte in gaan.
Een ander voordeel van de structuur die de LSD-gesprekstechniek biedt, is dat je minder snel vervalt in oordelen, meningen en aannames. Een nieuwsgierige, open en onbevooroordeelde houding zorgen namelijk voor een ontspannen, oprecht en eerlijk gesprek.
De LSD-gesprekstechniek stap voor stap toepassen
Tijdens een sollicitatiegesprek (of het nou of het eerste gesprek of het tweede gesprek is), worden er altijd veel vragen op je afgevuurd. Uiteraard is er ook de gelegenheid om zelf vragen te stellen. Waarschijnlijk gebruikt je potentiële werkgever of de recruiter ‘luisteren, samenvatten, doorvragen’ om je beter te leren kennen. Een gesprek kan er dan als volgt uit zien.
1. Luisteren
Er wordt een open vraag gesteld. Dit is een vraag waar je niet met 1 woord antwoord op kan geven. Vaak begint een open vraag met ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’ of ‘hoe’. Een paar voorbeelden van open sollicitatievragen zijn:
- Vertel eens iets over jezelf?
- Wat zijn jouw valkuilen?
- Waar ben je trots op, professioneel gezien?
- Hoe ga je om met conflicten op de werkvloer?
- Wat vind je het leukst aan je huidige/vorige baan?
De eerste stap in LSD-communicatie is luisteren, in de breedste zin van het woord. Luisteren begint met aandacht voor de ander. Je hoort wat iemand letterlijk zegt, maar je gaat ook verder dan dat. Hoe wordt het gezegd (intonatie, volume, emotie), wat vertelt de lichaamstaal, wat kun je tussen de regels door horen?
Luisteren doe je dus eigenlijk op twee manieren: je luistert met je hoofd (naar de inhoud), én je luistert met je hart (naar je intuïtie, de emotie). Oprechte aandacht en interesse, maar ook je inlevingsvermogen en het aanvoelen van de ander is daarin onmisbaar.
2. Samenvatten
De tweede stap in LSD is samenvatten. Je vat het verhaal van je gesprekspartner samen in je eigen woorden. Dat is belangrijk, omdat je daarmee checkt of je de ander goed hebt begrepen en of jullie hetzelfde beeld hebben van wat er is besproken. Ook zet je met het samenvatten alle informatie op een rijtje, waardoor je tot kern van het verhaal komt. Als je iets vergeet, dan kan de ander je nog aanvullen. Door het samenvatten hou je bovendien zelf de touwtjes in handen: je kan ingaan op wat er nog ontbreekt aan informatie, of verdergaan met een volgend onderwerp.
Vat niet alleen het inhoudelijke verhaal samen, maar neem ook de non-verbale communicatie mee in je samenvatting. Praat iemand bijvoorbeeld met een trillende stem en heeft -ie bij wijze van het zweet op z’n voorhoofd staan, benoem dan in je samenvatting ook dat je ziet dat hij zenuwachtig is.
- Dus als ik het goed begrijp, zeg je dat …
- Bedoel je te zeggen dat …
- Als ik je verhaal samenvat, klopt het dan dat …
- Ik hoor dat je … en zie dat dit je zenuwachtig maakt.
3. Doorvragen
De derde stap is doorvragen. Je probeert meer te weten te komen en helpt daarbij je gesprekspartner om verder te gaan met zijn verhaal. Op die manier help je ook jezelf, want je krijgt nu een duidelijker beeld van dingen die eerder vaag bleven.
Bij het doorvragen gebruik je weer een open vraag die begint met ‘wat’, ‘waarom’, ‘hoe’, etc.
- Kun je me hier meer over vertellen?
- Hoe bedoel je dat precies?
- Waarom kwam je tot deze keuze?
- Wat was jouw rol in dit project?
Wat zijn goede punten om op door te vragen? Dat hangt af van wat je wil weten. Aanknopingspunten kunnen zijn: dingen die vaag blijven, de subjectieve mening van je gesprekspartner, dingen waar emoties of weerstand bij komen kijken, of aannames die je gesprekspartner heeft gedaan. Maar ook dingen die juist niet uitgesproken worden.
4. Nieuw onderwerp of het gesprek afsluiten
Heb je doorgevraagd tot het punt dat je alle informatie en inzichten hebt die je zocht? Dan kun je een nieuw onderwerp aansnijden (en weer van voren af aan beginnen met de LSD-techniek), of het gesprek beëindigen.
Tips om LSD-communicatie goed toe te passen
TIP 1 Luisteren doe je niet alleen met je oren, maar met je hele lijf. Je houding bepaalt voor een heel groot deel hoe je verhaal ontvangen wordt. Neem daarom een actieve luisterhouding aan en geef aanwijzingen voor je gesprekspartner dat je aandachtig luistert, zoals:
- Maak af en toe oogcontact, maar kijk niet te strak want dat is niet prettig
- Knik soms met je hoofd
- Zeg eens ‘hm-hmm’, ‘ja’ of ‘oh?’
- Spiegel de lichaamshouding van je gesprekspartner
- Maak aanmoedigende handgebaren
- Herhaal een woord of een zinsdeel op een vragende manier (‘papagaaien’)
TIP 2 Hou je eigen mening voor je bij het samenvatten. Ben je het verhaal van je gesprekspartner aan het samenvatten, voorkom dan dat je je eigen mening of aannames in deze samenvatting laat terugkomen. Het gaat hierbij echt om het verhaal van de ander.
TIP 3 Durf ook op emotie of weerstand door te vragen. Als je emotie of weerstand bij je gesprekspartner bemerkt, kan het lastig zijn om door te vragen. Je kunt deze gevoelens het beste op een neutrale, open manier benoemen. Probeer de koe bij de hoorns te vatten in plaats van het negatieve gevoel te laten sluimeren. Vertrouw op je intuïtie.
TIP 4 Laat af en toe eens een stilte vallen. Door zelf soms even niets te zeggen, geef je je gesprekspartner de kans om rustig na te denken en eventueel nog meer te vertellen.
